open monumentendag 13 EN 14 SEPTEMBER 2025

ERFGOED EN ARCHITECTUUR

HET CACHOT
De voormalige gevangenis van Spijkenisse
HET EERSTE GEMEENTEHUIS
Nu het Oude Raadhuys
Vorige slide
Volgende slide

RAR is gevestigd in een monumentaal pand in het historische deel van Spijkenisse. Elk jaar is RAR deelnemer aan de Open Monumentendag.

Het culturele evenement verbindt mensen met monumenten en laat zien dat de verhalen en schoonheid van monumenten een verrijking voor onze leefomgeving en voor onszelf zijn. 

European Heritage Days

Open Monumentendag maakt deel uit van een groter geheel, de European Heritage Days. De eerste Open Monumentendag in Nederland werd in 1987 georganiseerd in navolging op een eerder Frans initiatief. Vervolgens organiseerde het Comité voor Cultureel Erfgoed van de Raad van Europa in 1989 een internationaal overleg over eventuele Europese Monumentendagen. Dit leidde tot de eerste European Heritage Days in 1991. In dat jaar deden er elf landen mee. Inmiddels wordt Open Monumentendag in vijftig landen georganiseerd.

Thema OMD 2025

Het thema voor Open Monumentendag 2025, dat plaats zal vinden op 13 en 14 september 2025, is “Erfgoed en Architectuur”. Begin 2025 wordt er meer bekend gemaakt over het thema.

OVER ONS MONUMENTALE PAND 

RAR is gevestigd in een monumentaal pand in het historische deel van Spijkenisse. Elk jaar is RAR deelnemer aan de Open Monumentendag. In 2025 vindt de OMD plaats op 13 en 14 september.

Het eerste gemeentehuis (‘t Oude Raadhuys)

Het gemeentebestuur vergaderde tot 1843 in de herberg De Keizer (nu: café Gers), in de Voorstraat. De raadstukken gingen in een archiefkast die daar stond. Daarna verhuisde het bestuur naar een nieuw gebouwde school langs het Noordeinde. In 1885 werd besloten de school af te breken en een gemeentehuis met veldwachterswoning te bouwen. De school was niet meer nodig vanwege de bouw van een nieuwe school buiten het dorp aan de Vredehofstraat. (Nu: ouderenzorgcentrum Het Vredehofhuis)

Architect Fop Smit uit Oud-Beijerland maakte het ontwerp en de plaatselijke timmerman en metselaar bouwden het in 1886 voor fl. 2745. Het deed dienst tot 1958. De ambtenaren hadden er hun werkplek, vele huwelijken werden er gesloten.

In 1930 plaatste de firma Lips een brandkast. De gemeente Hekelingen betaalde voor 5/12e deel mee. De firma Hempel heeft de raadkamer en de secretarie behangen en geschilderd. Jan de Baan leverde in 1931 als winkelier de vloerbedekking. Die brandkast is er nog steeds.

In 1958 nam de gemeente een nieuw stadhuis in gebruik aan het Koningin Julianaplein. Bij de opening was dat al te klein door de inmiddels ingezette groei van Spijkenisse ten noorden van de Groene Kruisweg. Het derde en huidige stadhuis is tussen 1981 en 1984 gerealiseerd.

In 1960 werd het openbare bibliotheek, tot 1972. Na restauratie werd het in 1977 omgedoopt tot ’t Oude Raadhuys.

Het cachot

Het cachot achter het gebouw is gemaakt van de resterende stenen van der restauratie van de Dorpskerk in 1933. De restauratie was een werkgelegenheidsproject in de crisistijd. Daarvoor werden dieven en dronkenlappen opgesloten in de kelders van de kerk. Omdat het kerkbestuur dat niet meer wilde toestaan, bouwde de gemeente dit dubbele celgebouw. De inrichting is hetzelfde gebleven. Doordat het niet onderheid is zakt het langzaam scheef richting de boezem.

De Nieuwe Brielse Courant schrijft op 4 april 1950: “Verder werd na toelichting door de voorzitter op voorstel van B en W besloten tot de verhuring aan het rijk van de twee arrestantenlokalen achter het gemeentehuis voor de tijd van drie jaren, welke worden geacht te zijn ingegaan 1 januari 1948 voor de jaarlijkse huurprijs van fl. 150.”

Het dorp Spijkenisse

Het dorp is ontstaan in de 13e eeuw rond de kreek die uitkwam op de Maas. Aanvankelijk was er alleen de Voorstraat. De eerste bewoonde dijk was de Nieuwstraat, daarna volgde de aanleg van de Molendijk en het Noordeinde. De Veerweg leidde naar het veer naar Hoogvliet

Inwoneraantal

  • In 1886 had Spijkenisse 1.700 inwoners.
  • In 1900 waren dat er 2.043.
  • In 1950 was het aantal inwoners gestegen naar 2.506.
  • In 1970 bereikte de bevolking 25.000.
  • In 1985 woonden er 60.000 mensen.
  • Nu telt Spijkenisse 72.750 inwoners.
  •  

Burgemeester H. de Lint.

Tijdens het burgemeesterschap van de heer De Lint (1873 – 1914) werd het eerste stadhuis gebouwd en werd de veerverbinding met Hoogvliet vervangen door een vaste oeververbinding (1900-1903). Daardoor kon er ook in 1905 een stoomtramverbinding met Rotterdam worden aangelegd. In Spijkenisse splitste de lijn zich richting Brielle/Oostvoorne en Hellevoetsluis.

Regio Art Rijnmond

Onze vereniging is opgericht in 1992 en gebruikt het gebouw als galerie. ‘t Oude Raadhuys is sinds 2020 een gemeentelijk monument en wordt gebruikt voor verschillende culturele activiteiten.